آموزش محاسبه سطح مقطع دیوارهای ساختمان تری دی پانل
39دقیقه
تفسیر بند 11-6-6-2-31 مبحث 11 مقررات ملی ساختمان
تحلیل و بررسی سوال آزمون صلاحیت اجرا رشته معماری اسفندماه 1395 با موضوع “طرح و اجرای صنعتی ساختمانها”
فهرست مطالب
مقدمه: اهمیت بند 11-6-6-2-31 در سیستمهای ساختمانی نیمه پیشساخته
مبحث ۱۱ مقررات ملی ساختمان با عنوان “طرح و اجرای صنعتی ساختمانها” به سیستمهای نوین ساخت و ساز پرداخته و ضوابط فنی خاصی را برای هر سیستم تعیین میکند. در این میان، سیستم صفحات بتن پاششی سه بعدی (3D پانل) به عنوان یکی از روشهای نیمه پیشساخته، توجه ویژهای را به خود جلب کرده است.
نکته مهم: سیستم 3D پانل از یک هسته عایق پلی استایرن منبسط شده تشکیل شده که در دو طرف آن شبکههای فولادی جوش شده وجود دارد و پس از نصب، بتن پاششی بر روی آن اجرا میشود. این سیستم به دلیل سرعت اجرا و عایقبندی حرارتی مناسب، در ساختمانهای با کاربریهای مختلف کاربرد دارد.
بند 11-6-6-2-31 به موضوع حذف دیوارهای باربر در ساختمانهای نیمه پیشساخته با صفحات بتن پاششی سه بعدی میپردازد. این بند محدودیتهای مهمی را برای حفظ ایمنی سازه هنگام تغییرات معماری تعیین میکند که برای مهندسین معماری و عمران از اهمیت ویژهای برخوردار است.
تحلیل دقیق بند 11-6-6-2-31
متن کامل بند 11-6-6-2-31 به شرح زیر است:
بند 11-6-6-2-31: در ساختمانهای نیمه پیش ساخته با صفحات بتن پاششی سه بعدی (3D پانل) در طبقههایی که به دلایل معماری تعدادی از دیوارهای آن حذف میشود، نباید نسبت سطح مقطع دیوارهای باربر پانلی آن طبقه به سطح مقطع دیوارهای باربر پانل طبقه فوقانی بدون در نظر گرفتن دیوار قسمت فوقانی بازشوها از ۷۰% کمتر باشد.
تفسیر کلیدی:
این بند محدودیتی را برای حذف دیوارهای باربر در سیستم 3D پانل تعیین میکند. بر اساس این بند، اگر در یک طبقه به دلایل معماری نیاز به حذف برخی دیوارهای باربر داشته باشیم، حداقل ۷۰% از سطح مقطع دیوارهای باربر باید حفظ شود. به عبارت دیگر، حداکثر ۳۰% از سطح مقطع دیوارهای باربر میتواند حذف شود.
مفاهیم کلیدی در این بند:
- سطح مقطع دیوارهای باربر: منظور مساحت افقی دیوارهای باربر در پلان است.
- بدون در نظر گرفتن دیوار قسمت فوقانی بازشوها: یعنی فقط بخشهای دیوار که واقعاً ظرفیت باربری دارند محاسبه میشوند.
- نسبت ۷۰%: این نسبت حداقل سطح مقطع دیوارهای باربر قابل قبول در طبقه نسبت به طبقه فوقانی است.
بررسی سوال آزمون صلاحیت اجرا اسفند 1395
در سوال مطرح شده در آزمون اسفندماه 1395، دادههای زیر ارائه شده بود:
صورت سوال: در یک ساختمان نیمه پیشساخته با سیستم 3D پانل، سطح مقطع دیوارهای باربر پانلی در طبقه فوقانی ۷۰ مترمربع است. طبق بند 11-6-6-2-31 حداکثر چقدر از دیوارهای باربر در طبقه زیرین میتوان حذف کرد؟
راهحل سوال:
طبق بند 11-6-6-2-31، نسبت سطح مقطع دیوارهای باربر طبقه موردنظر به طبقه فوقانی نباید از ۷۰% کمتر باشد. بنابراین:
| مرحله | شرح | محاسبه | نتیجه |
|---|---|---|---|
| ۱ | سطح مقطع دیوارهای باربر طبقه فوقانی | داده شده در سوال | ۷۰ مترمربع |
| ۲ | حداقل سطح مقطع دیوارهای باربر مورد نیاز در طبقه زیرین (۷۰% طبقه فوقانی) | ۷۰ × ۰.۷ | ۴۹ مترمربع |
| ۳ | حداکثر سطح مقطع دیوار باربر قابل حذف در طبقه زیرین | ۷۰ – ۴۹ | ۲۱ مترمربع |
| ۴ | درصد مجاز حذف دیوار باربر | (۲۱ ÷ ۷۰) × ۱۰۰ | ۳۰% |
پاسخ نهایی: در این سوال دو پاسخ ممکن است مورد نظر باشد:
- حداقل سطح مقطع دیوارهای باربر که باید حفظ شود: ۴۹ مترمربع
- حداکثر درصد دیوار باربر که میتوان حذف کرد: ۳۰%
بنابراین بسته به صورت سوال، هر یک از این دو پاسخ میتواند صحیح باشد.
محاسبات عددی و مثالهای عملی
برای درک بهتر این بند، به مثالهای عملی بیشتری میپردازیم:
مثال ۱: ساختمان با طبقات مختلف
فرض کنید در یک ساختمان ۵ طبقه با سیستم 3D پانل، سطح مقطع دیوارهای باربر در طبقه چهارم ۸۵ مترمربع است. اگر در طبقه سوم بخواهیم برخی دیوارها را برای فضای باز حذف کنیم، حداقل سطح مقطع دیوار باربر در طبقه سوم چقدر باید باشد؟
محاسبه: ۸۵ × ۰.۷ = ۵۹.۵ مترمربع (حداقل سطح مقطع دیوار باربر در طبقه سوم)
مثال ۲: محاسبه درصد مجاز حذف
اگر سطح مقطع دیوارهای باربر در طبقه فوقانی ۱۲۰ مترمربع باشد، حداکثر چند مترمربع از دیوارهای باربر در طبقه زیرین میتوان حذف کرد؟
محاسبه:
- حداقل سطح مقطع لازم: ۱۲۰ × ۰.۷ = ۸۴ مترمربع
- حداکثر سطح مقطع قابل حذف: ۱۲۰ – ۸۴ = ۳۶ مترمربع
- درصد مجاز حذف: (۳۶ ÷ ۱۲۰) × ۱۰۰ = ۳۰%
⚠️ نکته مهم برای آزمون:
در سوالات آزمون صلاحیت اجرا معماری، ممکن است صورت سوال به دو شکل مطرح شود:
- سوال مستقیم: “حداقل سطح مقطع دیوارهای باربر که باید حفظ شود چقدر است؟” → پاسخ: ۷۰% سطح مقطع طبقه فوقانی
- سوال معکوس: “حداکثر چقدر از دیوارهای باربر میتوان حذف کرد؟” → پاسخ: ۳۰% سطح مقطع طبقه فوقانی
دقت کنید که در هر دو حالت، عدد نهایی یکسان است اما نحوه بیان پاسخ متفاوت خواهد بود.
سوالات متداول (FAQ)
در این بخش به رایجترین سوالات درباره بند 11-6-6-2-31 پاسخ دادهایم:
آیا این بند فقط برای سیستم 3D پانل اعمال میشود یا برای سایر سیستمهای ساختمانی نیز کاربرد دارد؟
بند 11-6-6-2-31 به طور خاص برای ساختمانهای نیمه پیشساخته با صفحات بتن پاششی سه بعدی (3D پانل) تدوین شده است. سایر سیستمهای ساختمانی ممکن است ضوابط متفاوتی داشته باشند که در بخشهای دیگر مبحث ۱۱ یا مباحث دیگر مقررات ملی ساختمان آمده است.
چرا حد ۷۰% برای حفظ دیوارهای باربر در نظر گرفته شده است؟
این حد بر اساس مطالعات سازهای و تجربیات اجرایی تعیین شده است. حفظ حداقل ۷۰% از سطح مقطع دیوارهای باربر، ایمنی کافی سازه در برابر نیروهای جانبی (باد و زلزله) و نیروهای ثقلی را تضمین میکند. کاهش بیشتر از این مقدار ممکن است منجر به تمرکز تنش و گسیختگی پیشرس شود.
آیا دیوارهای غیرباربر نیز در این محاسبه دخیل هستند؟
خیر، این بند فقط به دیوارهای باربر پانلی اشاره دارد. دیوارهای غیرباربر (تیغهها) مشمول این محدودیت نیستند، مگر اینکه نقش باربری داشته باشند. تشخیص باربر بودن دیوارها باید توسط مهندس محاسب انجام شود.
در صورت نیاز به حذف بیش از ۳۰% دیوارهای باربر چه باید کرد؟
اگر به دلایل معماری نیاز به حذف بیش از ۳۰% دیوارهای باربر باشد، باید تمهیدات سازهای ویژهای اندیشیده شود، مانند:
- تقویت دیوارهای باقیمانده با روشهای تایید شده
- اضافه کردن عناصر باربر جانبی مانند بادبند یا قابهای مقاوم لحظهای
- بازطراحی سیستم سازهای آن طبقه
این تغییرات باید حتماً تحت نظر مهندس محاسب و با تأیید مرجع صدور پروانه انجام شود.
این بند برای تمام طبقات ساختمان اعمال میشود یا فقط طبقات خاصی؟
این بند برای تمام طبقاتی اعمال میشود که در آنها به دلایل معماری تعدادی از دیوارهای باربر حذف میشوند. البته در طبقات فوقانی که معمولاً بار کمتری به دیوارها وارد میشود، ممکن است مقداری انعطافپذیری بیشتر وجود داشته باشد، اما اصل کلی بند برای همه طبقات معتبر است.
نکات کلیدی برای موفقیت در آزمون صلاحیت اجرا
نکات طلایی برای پاسخگویی به سوالات مبحث ۱۱:
- همیشه درصد ۷۰% را به خاطر داشته باشید: این عدد کلیدی ترین نکته در بند 11-6-6-2-31 است.
- تفاوت بین “حداقل حفظ” و “حداکثر حذف” را درک کنید: ۷۰% حداقل حفظ، معادل ۳۰% حداکثر حذف است.
- دقت به واحدها: در سوالات عددی حتماً به واحد سطح (معمولاً مترمربع) توجه کنید.
- مفهوم “بدون در نظر گرفتن دیوار قسمت فوقانی بازشوها”: یعنی فقط بخشهای دیوار که واقعاً باربر هستند محاسبه میشوند.
- این بند فقط برای سیستم 3D پانل اعمال میشود، نه سایر سیستمها.
⏳ زمانبندی آزمون نزدیک است!
آزمون بعدی صلاحیت اجرا معماری در راه است. اگر هنوز به صورت جدی مطالعه نکردهاید یا احساس میکنید نیاز به مرور مطالب دارید، زمان را از دست ندهید. موفقیت در این آزمون نیاز به تسلط بر جزئیات مباحث مقررات ملی ساختمان دارد.
آمادهسازی تضمینی برای آزمون صلاحیت اجرا معماری
با نزدیک شدن به آزمون صلاحیت اجرا، زمان محدودی برای آمادهسازی دارید. ما دورههای تخصصی طراحی کردهایم که به شما کمک میکند در زمان کوتاه به بیشترین آمادگی برسید.
فرصت را از دست ندهید! همین حالا برای موفقیت در آزمون اقدام کنید. با ثبتنام در دورههای ما، به منابع جامع، آزمونهای آزمایشی، تحلیل سوالات سنوات گذشته و مشاوره تخصصی دسترسی خواهید داشت.
درصورتی که نیاز به مشاوره دارید:
کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند
پاسخگویی همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۹ شب
