احداث راهرو سرپوشیده موقت: الزامات و نکات کلیدی مطابق مبحث 12 مقررات ملی ساختمان

مقدمه

احداث راهرو سرپوشیده موقت از ملزومات ایمنی کارگاه‌های ساختمانی واقع در مجاورت معابر عمومی است. این سازه‌های حفاظتی موقت برای جلوگیری از خطرات ناشی از سقوط مصالح، ابزار و تجهیزات ساختمانی بر روی عابران، کارگران و وسایل نقلیه احداث می‌شوند. مطابق مبحث 12 مقررات ملی ساختمان با عنوان “ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا”، رعایت این الزامات نه تنها یک تکلیف قانونی، بلکه امری انسانی و اخلاقی در قبال حفظ جان افراد است.

شرایط الزام احداث راهرو سرپوشیده موقت

طبق بند 12-2-2-3 مبحث 12 مقررات ملی ساختمان، احداث راهروی سرپوشیده موقت در راه عبور عمومی در تمام طول و عرض مجاور بنا در موارد زیر الزامی است:

• تخریب ساختمان‌های موجود: زمانی که فاصله بنای در دست تخریب از معابر عمومی کمتر از 40 درصد ارتفاع آن باشد.
• احداث یا تعمیر ساختمان: زمانی که فاصله بنای در دست احداث یا تعمیر و بازسازی از معابر عمومی کمتر از 25 درصد ارتفاع نهایی آن باشد.
• دستور مقام ذیصلاح: در مواردی که فوقالذکر محقق نباشد، اما به تشخیص بازرس کار، مرجع صدور پروانه یا مهندس ناظر، با توجه به شرایط خاص پروژه، احداث راهرو ضروری تشخیص داده شود.

مشخصات فنی راهرو سرپوشیده موقت

راهرو سرپوشیده موقت باید دارای مشخصات فنی دقیق و استانداردی باشد تا بتواند بارهای وارده را تحمل کرده و امنیت کامل را تأمین کند. مهم‌ترین این مشخصات عبارتند از:

ابعاد و اندازه‌ها

• حداقل ارتفاع: ۲.۵ متر
• حداقل عرض: ۱.۵ متر یا عرض پیاده‌روی موجود (هرکدام کمتر است)

مصالح و ساختار

• سقف: باید از الوار چوبی با ضخامت حداقل ۵ سانتیمتر ساخته شود که به گونه‌ای کنار هم قرار گیرند که از ریزش مصالح به داخل راهرو جلوگیری شود.
• تحمل بار: سقف و سایر قسمت‌ها باید توانایی تحمل حداقل فشار ۷۰۰ کیلوگرم بر متر مربع را داشته باشند.
• دیواره جانبی: لبه‌های بیرونی سقف باید دارای دیواره شیب‌دار از جنس چوب یا فولاد مقاوم به ارتفاع حداقل ۱ متر باشد. زاویه این حفاظ باید بین ۳۰ تا ۴۵ درجه به طرف خارج باشد.

مثال کاربردی و محاسباتی

برای درک بهتر شرایط الزام احداث راهرو، به مثال ارائه شده در سؤال می‌پردازیم:

نتیجه‌گیری: بنابراین، اگر فاصله بنا از راه عبور عمومی کمتر از ۶ متر باشد، احداث راهروی سرپوشیده در تمام طول و عرض مجاور بنا الزامی است. بنابراین گزینه صحیح، گزینه ۱ می‌باشد.

نکات اجرایی و ایمنی

• نصب درهای جانبی: درصورت نیاز به ورود و خروج مصالح، باید از درهای جانبی استفاده کرد که همیشه بسته باشند و تنها در مواقع ضروری با رعایت کامل جوانب احتیاط باز شوند.
• حفاظت در شب: در طول شب، باید از علائم درخشان و چراغ‌های قرمز برای مشخص کردن مسیر و هشدار به عابران استفاده شود.
• پایش مستمر: راهرو باید به طور متناوب از نظر استحکام و پایداری بررسی شود تا از توانایی آن در تحمل بارهای محتمل اطمینان حاصل شود.
• جلوگیری از انسداد معابر: به طور کلی، مسدود یا محدود نمودن موقت پیاده‌روها و معابر عمومی برای تخلیه مصالح ممنوع است، مگر با اخذ مجوز از مراجع ذی‌ربط.

مسئولیت‌های قانونی و نظارتی

طبق آیین‌نامه حفاظتی کارگاه‌های ساختمانی و مبحث 12، مسئولیت اصلی رعایت این مقررات و احداث راهروی سرپوشیده به عهده مجری یا پیمانکار طرح است.

• مسئولیت مجری: مجری موظف است اقدامات لازم برای تأمین ایمنی را به عمل آورد، حتی اگر چند پیمانکار همزمان در یک کارگاه فعالیت کنند.
• نقش مهندس ناظر: مهندس ناظر باید بر اجرای صحیح این مقررات نظارت کرده و در صورت لزوم، حتی خارج از موارد مندرج در قانون، احداث راهرو را ضروری تشخیص دهد.
• همکاری نهادها: کارفرمایان، پیمانکاران و مجریان همزمان در یک کارگاه، باید در اجرای مقررات ایمنی با یکدیگر همکاری نمایند.

نتیجه‌گیری

احداث راهروی سرپوشیده موقت یک ضرورت ایمنی و یک تکلیف قانونی برای پروژه‌های ساختمانی مجاور معابر عمومی است. رعایت دقیق مقررات مربوط به شرایط الزام، مشخصات فنی و نکات اجرایی آن، نه تنها از بروز حوادث تلخ و خسارات جبران‌ناپذیر جلوگیری می‌کند، بلکه نشان‌دهنده پایبندی به اصول اخلاق حرفه‌ای و مسئولیت‌پذیری اجتماعی مجریان پروژه‌ها است.