ضوابط پارکینگ و توقفگاه خودرو طبق مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان
مقدمه:
پارکینگ‌ها و توقفگاه‌های خودرو از اجزای اساسی در طراحی و بهره‌برداری ساختمان‌ها به شمار می‌روند. این فضاها نقش مهمی در مدیریت ترافیک، کاهش آلودگی‌های محیطی، و ارتقای کیفیت زندگی شهری دارند. مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان به طور ویژه به الزامات طراحی و اجرای پارکینگ‌ها و توقفگاه‌های خودرو پرداخته است. در این مقاله، به بررسی ضوابط اصلی این مبحث می‌پردازیم.
۱. الزامات طراحی پارکینگ:
- حداقل ابعاد فضای پارکینگ:
- برای خودروهای سواری، ابعاد استاندارد هر فضای پارکینگ برابر با ۵ متر طول و ۲.۵ متر عرض است. ابعاد پارک خودرو برای معلول 5 متر طول و 3.5 متر عرض می باشد.
- در صورت استفاده از دیوار یا ستون در کنار فضای پارکینگ، به ازای هر طرف مانع و دیوار باید 0.25 متر به عرض مدنظر اضافه کرد و به عنوان مثال تک خودرو ویک طرف دیوار حداقل عرض به ۲.۷۵ متر افزایش می‌یابد. در راستای درک بهتر می توانید ویدیوی زیر را ببینید:
- شیب رمپ‌ها و دسترسی‌ها:
- حداکثر شیب رمپ‌های پارکینگ باید ۱۵ درصد باشد. (یک متر ابتدا و انتها 10%)
- حداکثر شیب رمپ پارکینگ کوچک 17 درصد باشد. (یک متر ابتدا و انتها 10%)
- توقفگاه عمومی و شیبراه مسقف با طول رمپ بیش از 20 متر حداکثر شیب 16% و طول رمپ کمتر از 20 متر شیب رمپ 17% باید باشد. (یک متر ابتدا و انتها 10%)
- در تقاطع‌های رمپ با سطح افقی، ایجاد شیب‌شکن با طول مناسب الزامی است.
- ارتفاع مفید پارکینگ:
- حداقل ارتفاع مفید پارکینگ‌ها باید ۲.۲ متر باشد. در پارکینگ‌های عمومی، این مقدار به ۲.۴ متر افزایش می‌یابد.
- عرض مسیرهای حرکتی:
- عرض مسیر حرکت خودرو در پارکینگ‌ها حداقل ۳ متر برای مسیرهای یکطرفه و ۵.۵ متر برای مسیرهای دوطرفه تعیین شده است.
۲. ایمنی و تهویه پارکینگ:
- تهویه:
- تمامی پارکینگ‌ها باید به سیستم تهویه طبیعی یا مکانیکی مجهز باشند.
- در صورت استفاده از تهویه مکانیکی، تعداد و ظرفیت هواکش‌ها باید متناسب با حجم فضا و تعداد خودروها باشد.
- سیستم اطفاء حریق:
- نصب سیستم اطفاء حریق خودکار (مانند اسپرینکلر) در پارکینگ‌های بزرگ و عمومی الزامی است.
- وجود کپسول‌های آتش‌نشانی در نقاط مناسب پارکینگ ضروری است.
- علائم و روشنایی:
- نصب علائم راهنما برای حرکت خودروها و تعیین مسیرهای خروج اضطراری الزامی است.
- روشنایی کافی برای پارکینگ‌ها با حداقل شدت نور ۷۵ لوکس باید تأمین شود.
۳. پارکینگ‌های عمومی و طبقاتی:
- ظرفیت:
- طراحی پارکینگ‌های عمومی باید بر اساس حجم تقاضا و نوع کاربری ساختمان انجام شود.
- تجهیزات:
- تجهیز پارکینگ‌های طبقاتی به آسانسورهای خودروبر برای دسترسی به طبقات بالا و پایین توصیه می‌شود.
- خروجی اضطراری:
- پیش‌بینی حداقل یک خروجی اضطراری برای هر طبقه پارکینگ الزامی است.
نتیجه‌گیری:
رعایت ضوابط طراحی و اجرای پارکینگ‌ها و توقفگاه‌های خودرو نه تنها به افزایش ایمنی و کارایی ساختمان‌ها کمک می‌کند، بلکه تأثیر بسزایی در کاهش مشکلات شهری نظیر ترافیک و آلودگی دارد. بهره‌گیری از مقررات ملی ساختمان، راهنمای جامعی برای مهندسان و طراحان در ایجاد فضاهای کارآمد و ایمن ارائه می‌دهد.
