شرایط راهرو سرپوشیده موقت طبق مبحث 12 مقررات ملی ساختمان
مبحث 12 مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان “ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا”، به مقررات و الزامات مربوط به ایمنی در فرآیند ساخت و ساز می‌پردازد. یکی از موضوعات مهم این مبحث، شرایط و ضوابط مربوط به ایجاد راهروهای سرپوشیده موقت برای حفاظت از افراد و تجهیزات در محیط‌های کاری است. این مقاله به بررسی شرایط و نکات اصلی مربوط به این راهروها طبق مبحث 12 می‌پردازد.
- ضرورت استفاده از راهروهای سرپوشیده موقت
راهروهای سرپوشیده موقت برای حفظ ایمنی عابران، کارگران و تجهیزات در برابر خطرات ناشی از سقوط اشیا، مواد ساختمانی و سایر خطرات محیط کار استفاده می‌شوند. این سازه‌ها عمدتاً در پروژه‌هایی که کار در ارتفاع یا نزدیک معابر عمومی انجام می‌شود، ضروری هستند.
- مشخصات فنی و اجرایی راهروهای سرپوشیده موقت
بر اساس مبحث 12، راهروهای سرپوشیده موقت باید دارای ویژگی‌ها و شرایط زیر باشند:
- طراحی مقاوم و پایدار: سازه راهرو باید توانایی تحمل بارهای وارده (مانند سقوط اشیا) را داشته باشد و از موادی با استحکام مناسب ساخته شود.
- ارتفاع مناسب برای عبور عابران و خودروها: حداقل ارتفاع داخلی راهرو باید به گونه‌ای باشد که عبور و مرور افراد بدون خطر انجام شود. این ارتفاع معمولاً حداقل 2.5 متر برای عبور افراد در نظر گرفته می‌شود. برای عبور خودروها، ارتفاع باید متناسب با نوع وسایل نقلیه (معمولاً حداقل 4.5 متر) در نظر گرفته شود.
- پوشش مناسب سقف: سقف راهرو باید از مصالح مقاوم و سبک ساخته شده و توانایی محافظت در برابر اشیاء سقوط‌کننده را داشته باشد. همچنین باید از تخته‌هایی با عرض و ضخامت مناسب استفاده شود تا استحکام لازم برای محافظت در برابر سقوط اشیا تأمین گردد. در صورت استفاده از تخته چوبی، ضخامت آن باید حداقل 50 میلیمتر باشد. همچنین استفاده از توری سیمی و گونی در سقف ممنوع می‌باشد.
- مشخصات لبه بیرونی راهرو سرپوشیده: لبه بیرونی سقف راهرو باید دارای دیواره شیب داری از چوب یا فولاد مقاوم به ارتفاع حداقل 1 متر و زاویه آن نسبت به سطح افق حداقل 30 و حداکثر 45 درجه باشد.
- نورپردازی مناسب: برای استفاده در ساعات شب، راهرو باید دارای سیستم روشنایی کافی باشد تا ایمنی افراد تضمین شود.
- مسیر عبور امن: کف راهرو باید هموار، ضد لغزش و عاری از موانع باشد.
- محل نصب و الزامات جانمایی
راهروهای سرپوشیده موقت باید در محل‌هایی که خطرات ناشی از عملیات ساختمانی وجود دارد، نصب شوند. این راهروها باید به گونه‌ای جانمایی شوند که:
- عبور و مرور عابران به راحتی انجام شود.
- مسیرهای خروج اضطراری مسدود نشوند.
- به تأسیسات شهری مانند خطوط گاز و برق آسیب وارد نشود.
- شرایط احداث راهرو در زمان تخریب و تعمیر
در پروژه‌هایی که شامل تخریب یا تعمیر بخش‌هایی از سازه هستند، نصب راهروهای سرپوشیده موقت الزامی است.با شرایط زیر:
- درصورتی که فاصله بنای در دست تخریب عمومی کمتر از 40 درصد ارتفاع آن باشد
- در صورتی که فاصله بنای در دست احداث یا تعمیر و بازسازی از معابر عمومی کمتر از 25 درصد ارتفاع آن باشد
ویدیو ها:
در این موارد باید موارد زیر رعایت شود:
- ایجاد پوشش مقاوم در برابر پرتاب ذرات و نخاله‌های ساختمانی.
- استفاده از حفاظ جانبی در دیواره‌های راهرو برای جلوگیری از نفوذ مواد.
- تامین فضای کافی برای عبور افراد و وسایل نقلیه در محیط‌های شهری.
- بازرسی و نگهداری
بازرسی دوره‌ای راهروها برای اطمینان از ایمنی و عملکرد مناسب ضروری است. این بازرسی‌ها شامل بررسی استحکام سازه، سالم بودن پوشش سقف و وضعیت کفپوش می‌شود.
- الزامات قانونی و حقوقی
طبق مبحث 12، کارفرمایان و پیمانکاران موظف به رعایت این الزامات هستند و عدم رعایت آن می‌تواند منجر به جریمه‌های قانونی یا توقف پروژه شود. همچنین، نصب راهروهای سرپوشیده موقت باید تحت نظارت مهندس ناظر انجام شود.
نتیجه‌گیری
راهروهای سرپوشیده موقت نقش مهمی در حفظ ایمنی و کاهش خطرات در پروژه‌های ساختمانی دارند. رعایت الزامات مبحث 12 مقررات ملی ساختمان برای طراحی، نصب و نگهداری این راهروها، علاوه بر تأمین ایمنی افراد، باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های ناشی از حوادث خواهد شد. بنابراین، آگاهی و اجرای دقیق این مقررات برای تمامی عوامل دخیل در پروژه‌های ساختمانی الزامی است.
